Bespancurses: Hoe bespan ik een tennisracket?

Bespaninstructie voor Bespanmachine

1. Inleiding

Deze bespaninstructie informeert je over de basis techniek van het bespannen van een tennisracket.Wellicht dat je na verloop van tijd een meer eigen techniek gaat ontwikkelen. Dit kan in principe niet kwaad zolang je je maar houdt aan de basisprincipes van het bespannen.

2 Keuze voor bespanmachine

Als eerste moet je je afvragen voor welke doelgroep je wil gaan bespannen en welk budget je te besteden hebt. Ben je van plan om alleen voor jezelf (en slecht voor een paar anderen) te gaan bespannen kan je ervoor kiezen om een eenvoudige handmatige bespanmachine aan te schaffen . De prijs van zo'n bespanmachine ligt tegenwoordig tussen de 180 en 250 euro.

Voorbeeld 1: Klik hier voor een voorbeeld van een eenvoudige handmatige bespanmachine (Spartaan).

Ben je echter van plan om professioneel te gaan bespannen (dus veel voor anderen) dan dien je rekening te houden met een hogere aanschaf prijs (vanaf +/- 500 euro). Het grote voordeel van zo'n duurdere bespanmachine is dat deze uitermate nauwkeurig werkt en dat deze vele malen slijtvaster is. Deze bespanmachine's lijken op het eerste oog veel op een eenvoudigere handmatige bespanmachine maar zijn in de praktijk niet met elkaar te vergelijken.

Voorbeeld 2: Klik hier voor een voorbeeld van een professionele handmatige bespanmachine (Novomat Mechanica) Daarnaast kan je natuurlijk ook nog kiezen voor een professionele elektrische bespanmachine. De aanschafprijzen van deze machine's liggen boven de 1500 euro. (voor meer informatie bel KC tennis 0412-627212).
 

2a Bespanmachines die je beter niet kan kopen

Goedkopere elektrische bespanmachine's (made in China) hebben het nadeel dat ze veel vaker defect gaan en vele malen onnauwkeuriger werken. Ook een handmatige machine met een "slinger aanspanmechanisme" werkt te onnauwkeurig. Voorbeeld van een "slinger aanspanmechanisme"

Het grootste nadeel van bovenstaande machine is dat het aanspannen is gebaseerd op de stugheid van een korte veer ( die in de loop van tijd minder wordt) en de schaalverdeling waarop je het aantrekgewicht moet indelen. Een afwijking van 2 mm in de veer lijdt al tot meer dan 2kg spanningsverles!

Onderstaand figuur geeft een voorbeeld van een dergelijke schaalverdeling Schaalverdeling 

3 Bespangereedschap en voorbereidingen

In dit hoofdstuk behandelen we wat je allemaal nodig hebt naast de bespanmachine. Vervolgens leggen we uit wat je van te voren nog allemaal moet doen voordat je kunt beginnen met bespannen. Sommige instructies lijken van tevoren heel ingewikkeld maar nadat je een klein aantal rackets zelf bespannen hebt zal je merken dat het allemaal best meevalt.is.

3a Benodigde gereedschappen

Het belangrijkste gereedschap is natuurlijk de bespanmachine. Bij deze instructie gaan we uit van een handmatige bespanmachine met twee vaste tangen, een gewichtsarm met een vrije loop en een snelspanner (RAB Ratchet) Voordat je begint moet je eerst de bespanmachine controleren. Op de plaatsen waar straks de snaar moeten worden vast gehouden (stationaire tangen en snelspanmechanisme) mag geen vet zitten. Als een snaar toch nog door de tang glijdt dan moet de draaiknop achter op de stationaire tang aangedraaid worden.

Afbeelding van stationaire tangen

Met de draaiknop achter op de stationaire tang kan je de tang losser of strakker zetten Als een snaar toch nog door de stationaire tang glijdt dan moet deze draaiknop aangedraaid worden. ( Stel de stationaire tang echter niet te strak af, anders beschadigd de snaar. Net vast is goed genoeg).

De stationaire tang moet opnieuw afgesteld worden als:

• als de snaar doorglijdt of de snaar beschadigd (tang staat dan te strak!)
• als je met een dunnere of dikkere snaar gaat bespannen

Aanspanmechanisme

Belangrijk is het om het aanspanmechanisme vetvrij te houden zodat de snaren niet gaan slippen tijdens het aantrekken.

Je kan het aanspanmechanisme reinigen met alcohol. Naast een goed gecontroleerde bespanmachine heb je ook hulpgereedschap nodig.

• je hebt iets nodig om de lengte van de snaar af te kunnen meten nodig.Voorbeelden hiervan zijn touw, stok, liniaal, rolmaat etc
• een goed kniptang of een scherpe schaar
• een priem van ongeveer 2,5 mm dikte
• een krombek of telefoontang (een punttang is ook goed maar minder multifunctioneel)
• een viltstift

4 Controle van het racket (voordat je begint)

Voordat je begint met bespannen moet je kijken of er breuken of kleine haarscheurtjes in het racket zitten. Bij breuken zal het racket namelijk verder gaan vervormen of zelfs totaal breken. Als je een breuk geconstateerd hebt kan je het beste eerst contact opnemen met de eigenaar van het racket.

4a Controle van de tubes

Controleer vervolgens de tubings, de plastic buisjes die snaar tegen het frame beschermen, nog in goede staat zijn. Mochten de tubes namelijk beschadigd cq gescheurd zijn dan loop je risico dat de snaar tijdens het bespannen knapt.

Er zijn een aantal verschillende mogelijkheden op kapotte tubes te vervangen/repareren:

• nieuwe tubingband bestellen en in het racket zetten.
• tubingsbuis (dun flexibel slangetje)deze moet je door het beschadigde stuk steken. Daarvoor moet je als het net niet past ruimte maken met je priem of iets anders met de juiste diameter. Heb je de tubingbuis erdoor gekregen dan kan de snaar erdoor
• het beschadigde onderdeel uitboren met de RAb grommet grinder en een grommet er voor in de plaats zetten.

Voorbeeld van een nieuwe tubingset

Voorbeeld van een tubingsbuis

Voorbeeld van een RAB grommetgrinder met losse grommets

4b Controle van het bespanschema (bekijk de oude bespanning)

Voordat je de oude bespanning eruit knipt kan het makkelijk zijn om het oude bespanschema te bestuderen. Je zou onderstaande zaken moeten noteren:

•  hoeveel lengte- en breedte-snaren zitten er in het racket. (meestal 16 lengte- en 18 of 19 breedtesnaren of 18 lengte en 18-, 19 of 20 breedtesnaren)
• waar komt de startlus (op het plaatje hieronder zit de startlus in het hart)? Bij frames met 6 of 10 gaten in het hart is de startlus in het hart, bij frames met 4 of 8 gaten is de startlus aan de top van het racket.
• welke gaten worden overgeslagen door de lengte snaren?
• waar worden de lengte en breedte snaren afgeknoopt?

5 Bespanmethode kiezen en het afmeten van de snaren

Voordat je begint met bespannen moet je eerst bepalen met welke bespanmethode je wilt gaan bespannen. Je kan namelijk de lengte en breedte snaren uit één stuk bespannen (one piece stringing) of de lengte en breedte snaren met verschillende snaren bespannen (two piece stringing). Soms geeft een racketfabrikant specifiek aan of een racket uit één of twee delen bespannen moet worden.

5a Bespanmethode one piece stringing

Bij One piece stringing wordt het racket bespannen uit 1 stuk snaar. De snaar wordt dan slechts met twee knopen vastgezet. De snaar is dan opgedeeld in twee delen: een kort gedeelte en een lang gedeelte. Het korte gedeelte wordt gebruikt voor de lengte snaren aan één kant van het racket eindigend met een knoop. Het lange gedeelte wordt gebruikt voor de lengte snaren aan de andere kant en alle breedte snaren eindigend met een knoop.

Voordelen:

• twee knopen kost minder tijd dan 4 knopen (knopen leggen is echter eenvoudig en kost betrekkelijk weinig tijd)
• snaren worden meestal van een rol af gehaald. Bij bespannen met twee knopen heb je minder snarenverlies

Nadelen:

• je moet dezelfde snaar gebruiken voor zowel de lengte als breedte snaren
• in het begin heb je wat extra handeling met het langer gedeelte van de snaar

5b Bespanmethode two piece stringing

Bij two-piece stringing heb je een gedeelte voor de lengte snaren en een gedeelte voor de breedte snaren. Het gedeelte dat voor de lengte snaren gebruikt wordt is verdeeld in twee exact dezelfde lengtes. De snaren worden in het midden bij het centrale inklempunt ingeregen en je eindigt aan beide kanten met een knoop. De breedte snaren beginnen (meestal aan de bovenkant van het racket) met een startknoop. Vervolgens worden ze naar de andere kant (hart van het racket) geweven en vastgezet met een knoop.

Voordelen:

• je kan twee verschillende snaren gebruiken voor lengte en breedte snaren (hybride bespanning)
• geen van beide stukken snaar is erg lang, hierdoor gaat het bespannen sneller.

Nadelen:

• tenzij de snaar al als hybrid is verpakt moet je iets meer meten en verlies je iets meer snaren
• uit de praktijk is gebleken dat beginnende bespanners iet huiveriger tegen deze methode aankijken (dit is echter niet nodig!)

6 Afmeten van de snaren

Bij deze instructie gaan we uit van one piece stringing methode (dezelfde snaar voor de lengte en de breedte). Mocht je de snaar van een rol af willen halen dan moet je dus een stuk afknippen. Knip echter niet te zuinig af, want als je jouw racket bijna klaar hebt en je komt 20 cm te kort, dan moet je weer opnieuw beginnen. Zorg er dus voor dat je altijd genoeg hebt. Wat je overhoudt kun je de volgende keer eventueel minder afknippen.

• meet 11 meten snaar af (dit is ruim voldoende voor een midplus 100 sq.in./ 645 cm² met 16 lengte en 19 breedtesnaren). Moet je een racket bespannen met een groter blad of 18 lengte snaren neem dan gerust een halve meter meer.
• pak de schaar en knip op dat punt de afgemeten hoeveelheid snaar van de Rol. (knip schuin, dit vergemakkelijkt het door de tubes steken)
• je moet nu van de op maat afgeknipte snaar een stuk afmeten van 3.2 m (voor een racket met 16 lengtesnaren) en dit met de viltstift markeren. Voor 14 lengtesnaren doe je 0.3 m minder en voor 18 lengtesnaren doe je 0.3 m meer.

7 Uitknippen van de oude bespanning en bevestiging van het frame

Als je een racket opnieuw gaat bespannen moet je de hele bespanning vernieuwen. Hiermee voorkom je dat het frame eenzijdig belast wordt. Het uitknippen doe je in de vorm van een + vanuit het midden naar buiten.

Vervolgens alle snaar en gravelresten verwijderen

7a Het bevestigen van het frame

Nadat alle snaren verwijderd zijn uit het racket kan het racket worden ingeklemd. Let erop dat het frame gelijkmatig wordt vastgemaakt op de bespanmachine. Als eerste wordt het frame in de lengte ingeklemd. Dit doe je door de zuilen van de bespanmachine in de goede stand te brengen. Plaats het frame zo dat de twee hoofdsteunpunten van de machine aan de binnenkant van het frame zitten en zorg er met de fijnafstelling dat er tussen de hoofdsteunpunten en het frame geen speling is. De fijnafstelling moet je gebruiken omdat je anders het frame misschien te strak inklemt.

Let er vooral op dat je het frame niet te strak inklemt! (als je het frame te strak inklemt dan zal het vervormen. Nadat je het frame bespannen hebt kan het dan onmogelijk nog terug komen in zijn oude oorspronkelijke vorm. Hierdoor zal het frame dan uiteindelijk scheuren.

Ddaarna de 4 v-fictie aan de buitenkant van het racketblad kruislings vastzetten. Ook hier geldt niet forceren; vast is vast. Als je even krachtig aan de grip schudt en het frame beweegt niet ten opzichte van de machine dan is het goed.

8 Instellen van het gewicht

Voordat je met bespannen begint, moet je weten met hoeveel kilo’s het racket bespannen moet worden. Vaak staat er een advies op het racket (bijvoorbeeld 23-27kg). Gemiddeld is 25 kg voor een midsize racket en 28 kg voor een oversize racket . Een lager aanspangewicht geeft meer power en is armvriendelijk. Een hoger aanspangewicht geeft meer controle. Bij een rond blad kan je het aantal kilo's van lengte en breedte snaren gelijk houden. Heeft het blad een ovale vorm dan kan je de breedte snaren gerust met een kilo minder bespannen.

9 Inrijgen van de lengte snaren

We gaan er nu van uit dat je een bespanning gaat plaatsen uit 1 stuk met de bespanlus in het hart. (je hebt zes gaatjes geteld in het hart).

• rijg de snaar net zolang in totdat je de bij het hoofdsteunpunt de markering tegenkomt die je met de viltstift op de snaar hebt geplaatst.
• plaats de rechter bespantang op de snaar en zet deze vast.
• zet vervolgens ook de voet van de bespantang vast,. (dit doe je door het hendeltje naar rechts te bewegen)

Hou de snaar handmatig strak en leg hem in de snelspanner (deze moet horizontaal staan).

Hou de snaar en de snelspanner vast en beweeg de arm op en neer. Bij de neergaande beweging het gewicht het werk laten doen en nooit naar beneden duwen. Bij de opgaande beweging moet je de snelspanner vast houden zodat hij op zijn plaats blijft. Bij de neergaande beweging moet je de snelspanner loslaten. Als de arm met het gewicht horizontaal staat, dan moet je voorzichtig het aangespannen gedeelte heen en weer bewegen. Dit moet je doen zodat het gewicht op en neer beweegt zonder dat het stuitert of valt. Klem nu met de rechter tang (dit is op dit moment de tang die nog vrij is) het aangespannen gedeelte zo dicht mogelijk bij het frame vast.

Nu kun je de snaar uit de snelspanner halen. Dit doe je door de arm helemaal omhoog te bewegen. . Breng nu de andere snaar op spanning en verzet de klem die bij het hart stond naar boven en klem hiermee de snaar vast.

Je gaat nu de volgende twee snaren aanspannen. Rechts of links maakt niet uit.(één voor één op spanning brengen). Schakel vervolgens weer over naar de andere zijde en maak zo, alternerend bespannend lengte snaren af. Houdt in de gaten welke gaatjes je moet overslaan voor de breedte snaren.

Tijdens het bespannen moet je, zeker in het begin, opletten dat aan beide uiteinden de snaar vast zit. Dit kan zijn:

• de snaar zit aan twee kanten vast in de beide tangen
• de snaar zit aan een zijde vast in de tang en aan de andere zijde zit de snaar op spanning in de snelspanner. De tussenliggende klem kan je dan losmaken Denk dus goed na voordat je een tang los maakt.

Als je klaar bent met het aanspannen van de lengtesnaren dan kan je aan een zijde een eindknoop aanbrengen. Dit doe je in een tubinggat waar al een lengtesnaar in zit. Dit specifieke gat is duidelijk groter en er passen gemakkelijk twee snaren door dit gat.

Als je het gewenste aantal snaren geplaatst hebt moet je gaan afknopen. 10 Het afknopen Haal het snaaruiteinde over deze lengtesnaar en steek het snaaruiteinde door de lus die ontstaan is. Doe nog een keer exact hetzelfde. Trek de lus stevig aan met een platte tang, hou veel kracht erop en trek de knoop tegen het frame aan. Trek vervolgens de tweede lus stevig aan. Je kunt nu aan deze kant de tang los maken. Je kunt daarna de overtollige snaar afknippen (niet te kort)

(Indien je een two-piece stringing methode doet dan dien je aan beide zijde een eindknoop aan te brengen)

11 Breedte snaren inreigen en aantrekken.

Als alle lengte snaren zijn aangebracht dan kan je gaan beginnen met de breedte snaren Bij one piece stringing moet je naar de eerst vrije breedte tube gaan. Vlecht vervolgens de eerste breedte snaar in en breng deze op spanning. Zet de snaar altijd goed recht (belangrijk als je de snaren niet recht zet dan verlies je +/- 10% aanspangewicht) en zet de snaar vast met de klemtang.

11a Breedte snaren inrijgen bij two piece stringing methode

Als je een two piece stringing methode gebruikt dan moet je beginnen met een startknoop. Hieronder in de figuur zie je een voorbeeld van een startknoop

Nadat je de startknoop hebt aangebracht kan je de eerste breedte snaar inrijgen. Deze breng je vervolgens op spanning en zet je daarna vast met de klem. Het kan zijn dat de diameter van je breedte snaar anders is dan die van je lengte snaar. Als dit het geval is moet je mogelijk je klemmen opnieuw afstellen.

Kun je moeilijk langs de lussen van de lengtesnaren aan de buitenkant van het frame komen, gebruik dan een priem of b.v. een breinaald om ruimte te maken. Beschadig hierbij niet de snaar of de tube met de punt van de priem.

11b Weven

Bij het weven zijn er twee weef methodes:

• de push weef
• de pull weef

De Push weef

Trek de snaar eerst zo'n 30cm door zonder te weven. Hou nu een hand onder de snarenvlak en de ander hand boven het snarenvlak. Klem de snaar tussen beide wijsvingers en duw deze al wevend van je weg. Het is gemakkelijker om schuin weg te weken dan rechtdoor.

De Pull Weef

Trek de snaar eerst zo'n 30cm door zonder te weven. Pak de snaar op een lengte van 15 cm en trek deze door het snarenvlak heen. Dit doe je door met de vinger van je ene hand de snaar omlaag te duwen en met de vinger van je andere hand de snaar weer omhoog te drukken. Controleer, voordat je de volledige snaarlengte doortrekt of je geen weeffouten hebt gemaakt. Bij het doortrekken van de snaar moet je de snaar op en neer bewegen zodat de wrijving verdeeld wordt. Als je dit niet doet kan de coating doorbranden en zijn de snaren al ingesleten voordat ermee gespeeld wordt.

12 De rest van de breedte snaren aanbrengen en afknopen

Vanaf nu kan je het beste twee snaren achter elkaar weven. Vervolgens breng je ze een voor een op spanning. Hou goed in de gaten dat de snaren recht staan. Als je de snaren niet goed recht zet kan je 10-15% spanningsverlies krijgen.

Als je alle breedte snaren hebt gedaan moet je weer dezelfde knoop leggen als bij de lengte snaren.